ماهیت مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده، مالیات فروش چندمرحله‌ای است که در هر مرحله یا نقطه فرایند تولید یا توزیع جمع می‌شود. در یک عملیات تجاری نوعی، شرکت مواد خام را از عرضه کننده خود خریداری و از طریق پردازش، تولید، توزیع، محصول یا خدمات را تولید و برای خریدهای اولیه کالاها و مواد اولیه از سایر شرکتها، ارزش ایجاد می‌کند. در حالیکه ارزش افزوده ممکن است به روشهای متعددی محاسبه شود، آسانترین کار این است که فکر کنیم آن تفاوت بین فروش شرکت و خرید شرکت (به جز نیروی کار) از کالاهای تولید شده است. اگر شرکت 60 دلار مواد اولیه از سایر شرکتها بخرد و محصولی را تولید کرده و 100 دلار بفروشد، گفته می‌شود که ارزش افزوده آن برابر با 40 دلار است. بدهی مالیات بر ارزش افزوده آن با نرخ مالیاتی 10 درصد برابر با 4 دلار می‌شود. البته به طور معمول، شرکتها و فعالیتهای متعدد زیادی در تولید محصول یا توزیع آن به مصرف‌کننده درگیر هستند. برای مثال، نان را در نظر بگیرید. کشاورز، آسیابان، نانوا، راننده کامیون و فروشنده همه در رشد عناصر، تولید نان و تحویل آن به مصرف‌کننده درگیر هستند. در این مثال، مالیات بر ارزش افزوده، بر ارزش ایجاد شده توسط هر شرکتی که در تولید و توزیع نان درگیر است، اعمال می‌شود.

از آنجایی که بسیاری از شرکتها معمولاً در تولید کالا برای بازار مشغول هستند راحت اس  ت فکر کنیم که قیمت خرده‌فروشی یا ارزش محصول (یا خدمت) برابر با کل ارزش افزوده در فرایند تولید و توزیع است. به عبارت دیگر، یک قرص نان در ازای کل ارزش ایجاد شده توسط کشاورز، آسیابان، نانوا، راننده، مغازه‌دار و هر کس دیگری که در رساندن آن به مصرف کننده درگیر است به فروش می‌رسد. بنابراین مالیات بر ارزش افزوده تا سطح خرده‌فروشی لزوما همان میزان مالیاتی را در یک محصول جمع می‌کند که می‌توانست به عنوان مالیات فروش خرده‌فروش با نرخ مالیاتی یکسان وضع شود. با این حال مالیات بر ارزش افزوده متفاوت با مالیات فروش خرده‌فروش است چرا که آن در مراحل مختلف و به صورت کم کم جمع می‌شود در حالی که مالیات فروش به صورت یک جا است.

اشکال جایگزین مالیات

سه نوع متفاوت از مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد: تولید ناخالص، درآمد و مصرف. این سه نوع در رفتار با تجهیزات سرمایه‌ای که از سایر شرکتها خریداری می‌شوند با هم تفاوت دارند. این تفاوت ممکن است با پذیرفتن اینکه شرکت با کاستن مالیات بر ارزش افزوده خریدهای خود از سایر شرکتها از فروش خود و سپس ضرب نمودن نرخ مالیاتی به ارزش افزوده حاصل برای تعیین بدهی مالیاتی خود قابل توجیح باشد حتی اگر این امر، روش نرمالی برای محاسبه بدهی مالیاتی بر اساس مالیات بر ارزش افزوده نباشد. به دلیل سادگی و شفافیت توضیح، این تشریح در نظر نمی‌گیرد که آیا صادرات یا خریدهای دولتی مشمول مالیات می‌شود یا خیر.

نوع تولید ناخالص

در تعیین بدهی مالیاتی بر اساس مالیات بر ارزش افزوده نوع تولید ناخالص، شرکت باید مجاز باشد تا خریدهای مواد اولیه خود را از فروش کسر نماید اما مجاز نیست هزینه خرید تجهیزات سرمایه‌ای و یا حتی استهلاک آنها را کسر نماید. از آنجایی که خریدهای ناخالص سرمایه‌گذاری (شامل استهلاک) مشمول مالیات هستند پایه اقتصادی مالیات بر ارزش افزوده تولید ناخالص مشابه با تولید ناخالص ملی است. در حقیقت، سرمایه‌گذاری در تجهیزات در مدل مالیات تولید ناخالص دو بار مشمول مالیات می‌شود. کالاهای سرمایه‌ای یکی در هنگام خرید آنها مشمول مالیات می‌شوند و دیگری هنگامی که کالاهای تولید شده توسط آنها به مصرف‌ننده فروخته می‌شود. در مقابل، مواد خام و سایر موارد غیر سرمایه‌ای که از سایر شرکتها خریداری می‌شوند در مدل مالیات تولید ناخالص می‌توانند از فروش کسر شوند. البته محصولات ایجاد شده توسط این خریدها، در هنگام فروش مشمول مالیات می شوند.

مالیات بر ارزش افزوده از نوع تولید ناخالص می‌تواند مشکلات اجرایی مهمی را محدوده‌ها ایجاد کند؛ یعنی جایی که تقسیم‌بندی هزینه‌ها برای کالاهای سرمایه‌ای برای مواردی که اکنون در تولید برای تعمیر و نگهداری هزینه می‌شود. از آنجایی که خریدهای سرمایه‌ای، در تعیین بدهی مالیاتی قابل کسر نیستند، انگیزه برای طبقه‌بندی آنها به عنوان هزینه‌های جاری وجود دارد. این مشکلات زمانی که بر اساس مالیات بر درآمد جایی که در آن هزینه‌های سرمایه مشمول استهلاک و شاید اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری می‌شوند، زیاد می‌شود. همچنین ممکن است انگیزه‌ای برای خودسازی کالاهای سرمایه‌ای باشد.

از بین سه نوع متفاوت مالیات بر ارزش افزوده، نوع تولید ناخالص سنگین‌ترین مالیات بر کالاهای سرمایه‌ای را دارد. این نوع می‌تواند پس‌انداز شود، در تعارض با روشهای تولید سرمایه‌محور باشد و موجب شود که شرکتها مدرن‌سازی و به روزرسانی کارخانه و تجهیزات خود را حداقل‌سازی هزینه دارایی‌های سرمایه‌ای به تاخیر بیندازند.

ب) مالیات بر ارزش افزوده نوع درآمد

مالیات بر ارزش افزوده بر اساس متغیر درآمد، در محاسبه ارزش افزوده شرکت، هم خرید مواد خام و هم استهلاک کالاهای سرمایه‌ای از فروش کسر می‌شود. از آنجایی که خرید خالص سرمایه‌گذاری (سرمایه‌گذاریناخالص منهای استهلاک) مشمول مالیات است پایه اقتصادی این مالیات شبیه درآمد خالص ملی است. با اخذ مالیات از سرمایه گذاری خالص، بار مالیاتی به خرید خالص کالاهای سرمایه‌ای تحمیل می‌شود. به دلیل اینکه این نوع از مالیات بر ارزش افزوده نیاز به محاسبه معافیت استهلاک دارد برخی مشکلات اجرایی دارد که بر اساس مالیات بر درآمد شکل می گیرد. طول عمر دارایی و روش استهلاک آن باید مشخص گردد. در صورتی که نرخ تورم به طور معناداری تغییر کند یک استهلاک معین ممکن است درست نباشد. باید انگیزه‌ایوجود داشته باشد تا خریدها به عنوان هزینه‌های جاری که قابل کسر هستند، طبقه‌بندی شوند تا اینکه به صورت هزینه‌های سرمایه‌ای باشند که باید مستهلک گردند. این موضوع توسط مالیات بر درآمد مشخص نمی‌شود اما نشان می‌دهند که مشکلات مشابه زیادی از مالیات بر درآمد یا مالیات بر ارزش افزوده نوع درآمد ناشی می‌شوند. تا زمانی که ایالات متحده مالیات بر درآمد دارد دلیلی برای پذیرش مالیات بر ارزش افزوده نوع درآمدی ندارد.

ج) مالیات بر ارزش افزوده نوع مصرف

بر اساس مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف، همه خریدهای شرکت از جمله آنهایی که برای دارایی‌های سرمایه‌ای است، در محاسبه مالیات بر ارزش افزوده شرکت قابل کسر است. از آنجایی سرمایه‌گذاری ناخالث به طور کامل قابل کسر است، این گزینه می‌تواند پایه مالیاتی مساوی برای کل مصرف بخش خصوصی باشد. ارزش افزوده نوع مصرف، نیازی به طبقه‌بندی بین هزینه‌های جاری و سرمایه‌ای ندارد و نیازی به مشخص کردن عمر دارایی و مجاز بودن استهلاک برای داراییهای سرمایه‌ای ندارد. همانگونه که در بالا ذکر شد، هر دو نوع مالیات بر ارزش افزوده تولیدی و درآمدی، با اضافه کردن بار مالیاتی به خرید تجهیزات سرمایه‌ای، مانع سرمایه‌گذاری می‌شوند؛ مالیات هم باید بر خود کالای سرمایه‌ای و هم باید بر کالای تولید شده توسط کالای سرمایه‌ای تحمیل می‌شود. در مقابل، مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف بین روشهای تولید بی تفاوت است زیرا جایگزین کردن سرمایه با نیروی کار و برعکس، مالیات کلی شرکت را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد؛ این نوع مالیات همچنی بین تصمیم برای پس‌انداز و یا تصمیم بی‌تفاوت است. به دلیل این ویژگیها، مالیات بر ارزش افزوده نوع مصرف در اروپا استفاده می‌شود و تنها نوعی است که در آمریکا، توجهات را به خود جلب کرده است.

منبع: وبلاگ ارزش افزوده